Odrednice osobe: VIAF, PND, CERL.

Biografija: DBI 5(1963), P. Kalkoff, Der Wormser Reichstag von 1521, München und Berlin 1922, s. 138–152 (archive.org)

• BibSonomy
• B = Baničevićevo djelo
• * = djelo drugoga o Baničeviću

Treba još provjeriti:

• Rorarius, Hieronymus: Dialogi decem morales. (rkp. u Beču, i bibl. Giustiniani Recanati) – Prvi od njih posvećen Baničeviću: Aidée Scala, Girolamo Rorario, L.S. Olschki, 2004, s. 59: “Il primo dialogo della raccolta, il Medices sive Virtus, è dedicato a Iacopo Bannisio: RORARIO A IACOPO BANNISIO CONSIGLIERE DEL DIVINO IMPERATORE MASSIMILIANO Luciano presso i Greci scrisse della dea …” — O Rorariju usp. ovaj članak Aidée Scala (PDF).
• Allen, s. 125: “B. Bonelli, Monum. Eccl. Tridentinae iii (1765), pp. 293-4”… “There is a letter to him in the Epistolae (bk. i, f. 7) appended to Hiero. Perbonus Oviliae, Milan, J. A. Legnanus, 28 Oct. 1533. (= Girolamo Perbuono VIAF, Marquis d'Incisa, Oviliarum opus luculentissimum et elegantissimum Hieronymi Perboni … in libros XXVI divisum ; [Epistolarum liber primus [-quartus] … Hieronymi Perboni]. Mediolani : Sumpt. autoris et Joanni Antonii Legnani, 1533. WorldCat)
• Kuspinijanova djela: Cuspinianus, Johannes; Hans Ankwicz-Kleehoven (prir.). Johann Cuspinians Briefwechsel. München: Beck, 1933.

Posvetno pismo u knjizi Louisa Héliana (VIAF): Hélian, Louis: Ludouici Heliani Vercellensis Christianissimi Francorum Regis Senatoris: ac oratoris de bello suscipie[n]do aduersus venetianos & Turcas oratio ..., dicta in Augusta uindelica IIII. Idus Aprilis. Anno ... Millesimoquingentesimodecimo, Auguste Vindelicor[um], 1510 [VD16 H 1656] (BSB Digital; također MEK OSZK).

Drugo izdanje istog naslova: Hélian, Louis: Ludouici Heliani Vercellensis Christianissimi Francor[um] Regis Senatoris, ac oratoris de bello suscipiendo aduersus Venetianos & Turcas oratio ... dicta in Augusta Vindelica. IIII. Idus Aprilis. Anno a partu virginis MDX. [Straßburg] 1510 [VD16 H 1657] (BSB Digital, također Gallica).

O tome v. Apponyi, Hungarica III.1607:

die Zuschrift die ich ganz abschreiben will: «Jacobus Bannicius a Caesareis secretis Stephano Ponchierio Reverendissimo Episcopo Parisiensi salutem. Ludovicus Helianus, qui a Christianissimo Francorum Rege vestro hic apud invictissimum Caesarem nostrum oratorem agit, habuit orationem de Caesare, proceribus Germanisque omnibus adversus Venetianos ac Turcas concitandis, deque factiosis quibusdam concilium ac sanctissimam Principum confederationem interrumpere conantibus comprimendis. Non memini audire neque legere orationem nostra tempestate priscorum oratorum facundiae propius accedentem, Nam has nationes, maxime autem Caesarem ipsum ad id jam bellum incumbentem non delectavit modo, atque commovit, sed etiam affecit, et adversus illas gentes armorum ardore vehementer inflammavit, ac omnium concursantium conatus perfregit. Caesar voluit ut impressoribus ederetur. Ego sicuti dicta est, quae certe extemporanea est, pro ea, quae mihi tecum est gratia, atque familiaritate eam ad te mitto, quem scio hoc dicendi genere delectari, & pollere, & plurimum posse. Bene vale. Ex Augusta Vindelica Cal. Maijs. M. D. C. X.»

Apponyijev tekst preuzet u CroALa.

Tekst Baničevićeva pisma i u Vlrichi Hvtteni eqvitis germani opera qvæ reperiri potvervnt omnia (Google Books), te u Rerum Germanicarum Scriptores aliquot insignes, vol. 2 (Google Books) = Freher, Marquard ; Struve, Burkhard Gotthelf, Germanicarum rerum scriptores, vol. II, Qui res in Germania & Imperio sub Friderico III. Maximiliano I. Impp. memorabiliter gestas illo aevo litteris prodiderunt, Argentorati 1717, s. 539-540. (BSB Digital).

Baničević piše iz Tübingena Louisu Barangieru, tajniku Margarete Austrijske.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes et enrichies de Portraits en taille douce. v. 2 : Foppens, 1712, s. 201 (Google Books).

Baničević u Muldorfu sastavlja dopis kojim Maksimilijan prihvaća sazivanje koncila.

von Haiminsfeld, M.G.: Collectio constitutionum imperialium: hoc est, DD. NN. Imperatorum, Caesarum, ac regum Augustorum, sacri imperii Germano-Romani, recessus, ordinationes, decreta, rescripta, mandata, et edicta, in publicis comitiis promulgata, aut alias edita ... : Ex officina Zunneriana, sumptibus Johannis Adami Jungii, typis Antonii Heinscheidtii, 1713, p. 428-429 (Google Books).

Richer, E.: Historia conciliorum generalium in quatuor libros distributa : apud Bernardum Hetsingh, 1681 (Historia conciliorum generalium in quatuor libros distributa), p. 194. (Google Books; drugi primjerak)

Michael Coccinius (Köchlin) piše 1. lipnja 1512, u Tübingenu, posvetno pismo Baničeviću na početku djela De bello Maximiliani imperatoris cum Venetis gesto anno MDXI.

Izvor: Freher, Marquard ; Struve, Burkhard Gotthelf, Germanicarum rerum scriptores, vol. II, Qui res in Germania & Imperio sub Friderico III. Maximiliano I. Impp. memorabiliter gestas illo aevo litteris prodiderunt, Argentorati 1717, s. 539-540. (BSB Digital)

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Wissembourga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 31 (Google Books).

Konrad Peutinger (VIAF) iz Augsburga piše Baničeviću, moli ga da podrži molbu caru u predmetu Cristopha Welsera.

Izvor: Konrad Peutingers Briefwechsel / gesammelt, hrsg. und erl. von Erich König, München : Beck, 1923, s. 185, br. 109. Digitalizat: Heinrich Heine Universität Düsseldorf.

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Landaua.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 44 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Landaua.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 50 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Hinstata(?).

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 58 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 94 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 103 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 108 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Landsberga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 112 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 143 (Google Books).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 150 (Google Books).

Baničević piše izvjesnom Piju, 17. srpnja 1513, nepoznato mjesto. Rkp. u Beču, Maximiliana 29, II, 50r-51r.

Izvor: Annuarium historiae conciliorum: internationale Zeitschrift für Konziliengeschichtsforschung, Volume 16, 1984, s. 115. Google Books

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Augsburga.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 214 (Google Books).

Jakob Spiegel (VIAF) upućuje 31. prosinca 1513, u Beču, B. posvetno pismo na početku prijevoda Isokrata, Isocrates: De regno gubernando ad Nicoclem liber, Vienna 1514 [VD16 I 523] (BSB Digital).

U istoj knjizi Luigi Marliani iz Milana (VIAF) upućuje B. svoj opis pogibeljne plovidbe Filipa II. u Španjolsku: Aloisii Marliani Mediolanen. ad Iacobum de Bannissis caes. secretarium, Epistola elegantissima, qua calamitosa Philippi Hispaniae regis, in Hispaniam nauigatio graphice describitur.

Drugo izdanje istog naslova: Isocrates / Filetico, Martino: De regno gubernando ad Nicoclem liber, Argentoratum, 1514 [VD16 I 522] (također BSB Digital).

Baničević piše Margareti Austrijskoj iz Innsbrucka.

Amboise, G.: Lettres: Avec plusieurs autres lettres, Memoires et Instructions ecrites depuis 1504. jusques et compris 1514. Divisees en IV. Tomes… v. 2 : Foppens, 1712, s. 235 (Google Books).

Sastavio u ime cara Maksimilijana privilegij, a Joh. Cuspinianus (W:DE, PND) upućuje mu posvetno pismo u knjizi iz 1515-03: Ottonis Phrisingensis Episcopi ... Rerum ab origine mundi ad ipsius usque tempora gestarum Libri Octo Argentorati 1515 [VD16 O 1434], BSB Digital.

O tome v. Apponyi, Hungarica III.1622:

Bl. 2a das kais. Privilegium, ein Brief des Cuspinianus an den kais. Rat Jakobus de Bannissiis: «… Tuo igitur auspicio, annales edidi Ottonis Frisingensis Antistitis, qui divi Leopoldi Marchionis Austriae filius fuit… Quas ex coenobio Scotorum Viennae, quod Henricus primus Austriae dux & Ottonis frater extruxit, nuper accepi & ne perirent, imprimendas chalcographis tuo nomine exhibui»… Am Ende noch einige treffende Bemerkungen über den Chronisten. Es folgt eine längere Elegie des Schottenpriesters Benediktus Chelidonius an Jak. de Banissis…

Sastavio u Maksimilijanovo ime, u Gmündu 20. kolovoza 1514, zahvalu Pirckheimeru za prijevod s grčkoga Joana Monaha.

Izvor: Pirckheimer, Willibald ; Goldast, Melchior (prir.), V. Illustris Bilibaldi Pirckheimeri, Consiliarii Qvondam DD. Maximiliani I. Et Caroli V. Impp. Avgg. Equitis Aurati, Senatoris & Patricij Norimbergensis Opera Politica, Historica, Philologica Et Epistolica : Cvm Alberti Dvreri Civis Norimbergensis Vvlgo Apellis Germanici dicti, figuris Aeneis. Adiectis Opvscvlis Pirckheimeri auspicio concinnatis: Clarae Pirckheimerae Abbatissae, Christophori Scheurli, Conradi Celtis, Eobani Hessi, Johannis Stabii, Epistolae Variae Variorum … ad Pirckheimerum. Vna Cvm Cvnradi Rittershvsii … Commentario de Vita & Scriptis Pirckheimeri; Francofurti: Fischerus, 1610. s. 93. (BSB Digital)

Baničević sastavlja pismo na francuskom Margareti Austrijskoj u ime Maksimilijana, iz Innsbrucka.

Maximilien, I. ; Glay, L.: Correspondance de l'empereur Maximilien 1er et de Marguerite d'Autriche, sa fille gouvernante des Pays-Bas: de 1507 a 1519 : Renouard, 1839, br. 380, p. 270 (Google Books).

Pismo u ime cara Maksimilijana, tiskano u Eck, Johannes: De Vera Paschae Celebratione Ioannis Eckii Theologi Diorthosis, Augustae, 1515 [VD16 E 437] (slika 7).

O tome v. komentar uz Eckovo pismo papi Leonu X, Ingolstadt 18-11-1514 (Briefwechsel Eck - Übersicht Reformationsgeschichte, Nr. 16):

6. Der Brief Maximilians (vgl. u. Anm. 7) hatte die Behandluntg des Themas zur religiösen und nationalen Pflicht erklärt: ECK, Pascha fol a3v: >Cum itaque re haec ad divini cultus debitam observantiam, et eorum quae collapsa sunt reparationem, erratoremque emendationem pertineat,…mandavimus…, ut nationi nostrae Germanicae consilio et discussione sua decus pariat, quam nobis in scriptis ad manus consiliarij et secretarij nostri Iacobi de Bannissis vel proficiendo ad ipsam decimam sessionem ad Kal. decemb. iuxta sum. Pont. requisitionem transmittetis.<

7. Der Brief Leos X. (durch Jacobus Sadoletus) an Kaiser Maximilian, datiert Rom 21-07-1514 (ECK, Pascha fol a2r-a3r), war erst zusammen mit dem Brief Maximilians (durch Jacobus de Bannissis) an die Universität Ingolstadt, datiert Innsbruck 21-10-1514 (op. cit. fol a3v) angekommen. Eck hatte die Briefe am 15-11-1514 bekommen (op. cit. fol [a4r]); am 21-11-1514 schon schreibt er als Peroratio unser hier vorliegendes Empfehlungsschreiben, da das 5. Laterankonzil sich am 01-12-1514 mit der Frage befassen sollte (op. cit. fol 3av). Obwohl nichts über die Verarbeitung des Eckschen Gutachtens bekannt ist, muß davon ausgegangen werden, daß Eck sein Gutachten handschriftlichh pünktlich absandte, lediglich der Druck erfolgte dann erst am 11-05-1515 durch Veranlassung von Michael Knab.

Pietro Bembo piše Baničeviću iz Rima, 20. 11. 1514. (Bembo, Pietro: Epistolae familiares : libri 6, Colonia, 1582, knj. 5, s. 174-175; digitalizat BSB Digital).

Wilibald Pirckheimer upućuje Baničeviću pismo iz Nürnberga, 1. 12. 1514, na kraju svoga prijevoda Lukijana: Lucianus <Samosatensis> / Pirckheimer, Willibald: Lucianus de ratione conscribendae historiae, Nurembergae, 1515 [VD16 L 3034]. BSB Digital, slike 35-37.

Baničević u Maksimilijanovo ime, u Augsburgu 12. svibnja 1515, sastavlja zahvalu za Pirckheimerov prijevod Lukijana.

Izvor: Pirckheimer, Willibald ; Goldast, Melchior (prir.), V. Illustris Bilibaldi Pirckheimeri, Consiliarii Qvondam DD. Maximiliani I. Et Caroli V. Impp. Avgg. Equitis Aurati, Senatoris & Patricij Norimbergensis Opera Politica, Historica, Philologica Et Epistolica : Cvm Alberti Dvreri Civis Norimbergensis Vvlgo Apellis Germanici dicti, figuris Aeneis. Adiectis Opvscvlis Pirckheimeri auspicio concinnatis: Clarae Pirckheimerae Abbatissae, Christophori Scheurli, Conradi Celtis, Eobani Hessi, Johannis Stabii, Epistolae Variae Variorum … ad Pirckheimerum. Vna Cvm Cvnradi Rittershvsii … Commentario de Vita & Scriptis Pirckheimeri; Francofurti: Fischerus, 1610. s. 52. (BSB Digital)

HONORABILI NOSTRO ET IMPERII SACRI fideli dilecto Bilibaldo Pirckheimero Consiliario nostro. MAXIMILIANVS DIVINA FAVENTE CLEMENTIA et Romanorum Imper. semper Augustus.

Honorabilis fidelis dilecte. Luciani Commentarium de ratione conscribendae historiae, perquam accurate a te latinitate donatum, una cum litteris tuis accepimus, opus sane luculentum, propter quod latini non parum lucubrationibus tuis debeant, et praecipue hi, qui fortium virorum Res (rem profecto arduam) monumentis scriptorum suorum posteritati mandant, quandoquidem tam celebrati auctoris vestigiis innitentes, in lubrico solo pedem firmius ponere possunt. Iamque nos, si quid perpetuitate dignum gerimus, sub Luciani tui lege, a summi ingenii viris descriptum, fidem apud posteros consecuturum non desperamus. Idque totumvigiliis tuis adscribimus, et merito pro tanto beneficio, te summa benevolentia complectimur. Datum in civitate nostra Imperiali Augusta, die 12. Maii, anno Domini M.D.XV. Regni nostri Romani tricesimo.

Ad mandatum Caesar. Mayest. ppm. Iac. de Bannissiis, etc.

Baničević sastavlja pismo Margareti Austrijskoj u ime Maksimilijana, iz Imsta (Tirol).

Maximilien, I. ; Glay, L.: Correspondance de l'empereur Maximilien 1er et de Marguerite d'Autriche, sa fille gouvernante des Pays-Bas: de 1507 a 1519 : Renouard, 1839, br. 613, p. 311 (Google Books).

Angelo Cospo iz Bologne posvećuje Baničeviću svoj prijevod Aleksandrova života “Joana monaha”.

Izvor: Diodorus <Siculus>: Libri duo, primus de Philippi Regis Macedoniae, aliorum re quorundam illustrium ducum, alter de Alexandri filii rebus gestis, Vienna Panonica 1516 [VD16 D 1833], slika 178 (BSB Digital).

Baničević sastavlja pismo Margareti Austrijskoj u ime Maksimilijana, iz Augsburga.

Maximilien, I. ; Glay, L.: Correspondance de l'empereur Maximilien 1er et de Marguerite d'Autriche, sa fille gouvernante des Pays-Bas: de 1507 a 1519 : Renouard, 1839, br. 615, p. 315–317 (Google Books).

Baničević piše J. Dantisku (VIAF) iz Augsburga.

CIDT&C Letter #4884, Iacobus BANNISSIS to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1516-01-06

Manuscript sources: 1 fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 65, f. 141 2 register with ekscerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 441, 141

Auxiliary sources: 1 register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 78

Baničević piše J. Dantisku, iz Augsburga.

CIDT&C Letter #983, Iacobus BANNISSIS to Ioannes DANTISCUS, Augsburg, 1516-01-10

Manuscript sources: 1 fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 65, f. 155 2 copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8245 (TK 7), f. 79 3 register with ekscerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 441, 155

Baničević sastavlja pismo Margareti Austrijskoj u ime Maksimilijana, iz Hagenaua.

Maximilien, I. ; Glay, L.: Correspondance de l'empereur Maximilien 1er et de Marguerite d'Autriche, sa fille gouvernante des Pays-Bas: de 1507 a 1519 : Renouard, 1839, br. 632, p. 334–335 (Google Books).

Baničević sastavlja Maksimilijanov odgovor na Papin prijedlog za mir u Evropi i pripremu na rat protiv Turaka. U Mechlinu, 28. veljače 1517.

Izvor: Hutten, Ulrich von; Böcking, Eduard (prir), Orationes et scripta didascalica cum corollariis, Lipsiae: Teubner, 1861, s. 139-142. BSB Digital

Vidi: Paul Kalkoff, Forschungen zu Luthers römischem Prozess, 1905, s. 113. (archive.org); Kalkoff, Wormser Reichstag, s. 140.

SANCTISSIMO IN CHRISTO PATRI ET DOMINO DOMINO LEONI DECIMO

DIVINA PROVIDENTIA SACROSANCTAE ROMANAE AC VNIVERSALIS ЕССLЕSIAE SVMMO PONTIFICI DOMINO NOSTRO REVERENDISSIMO

MAXIMILIANVS

DIVINA FAVENTE CLEMENTIA ROMANORVM IMPERATOR SEMPER AVGVSTVS AC GERMANIAE HVNGARIAE DALMATIAE CROATIAE ETC. REX ARCHIDVX AVSTRIAE DVX BVRGVNDIAE BRABANTIAE ETC. COMES PALATINVS ETC.

Beatissime pater domine reverendissirae, Nuntius beatitudinis vestrae apud nos reddidit nobis breve sanctitatis vestrae, in quo vobis significat illustrem victoriam Turcarum tyranni adversus Sultanum AEgypti dominum , nosque toto animo hortatur, rogat, obtestatur, ut sanctam expeditionem adversus tam impium Christiani nominis hostem sumere velimus, et una cum beatitudine vestra illius furorem comprimere et Christianas reipublicae pariter consulere; idque etiam ex relatione praefati nuntii sui intelleximus, et quo fidei amore, qua pietate optet animam suam pro ovibus sibi commissis ponere. quae quidem res gratissima nobis, sed et molestissima fuit: quippe non potuimus non afflictim dolere Christiano nomini inimicissimi tyranni tantam et tam nobilem victoriam, cui ubi ille quem optat finem imposuerit, ac suam sibi potentiam firmaverit, in quos potius aut libentius debacchabitur quam in miseros Christianos?

(…)

cipiet nos. quodsi haec tam sancta deliberatio in auras evanescat, prout alias hactenus fecerunt, neque alia expeditio fiat, tum summum illum rerum opificem obtestamur, per nos non defuisse, quin vita et sanguine nostro Christianae reipublicae consuleremus , videbuntque gentes et ipse cui nihil ignotum est Deus, nos nulla alia pro re magis unquam elaborasse; per quem vero deerit, is sciat se rationem ante tribunal Dei redditurum. Caetera intelliget sanctitas vestra ab oratore nostro, cui latius scribimus.

Datum in oppido nostro Mechliniae die ultima mensis Februarii anno domini M.D.XVII. regnorum nostrorum Romani Tricesimo secundo, Hungariae vero Vicesimo septimo.

Maximilianus.«

Ad mandatum Caesareae maiestatis proprium Ia. de Bannissis.

Erazmo iz Leuvena piše Baničeviću.

Izvor: Opus epistolarum Des. Erasmi Roterodami, denuo recognitum et auctum per P. S. Allen, (…) operam dante adsiduam H. M. Allen, Tom. III: 1517-1519, Oxonii, in Typographeo Clarendoniano, MCMXIII, str. 125-126, br. 700. (digitalizat na archive.org)

700.

S. P., vir ornamentis omnibus inclyte. Subinde mecum litigo quod Antwerpiae non auidius sim amplexus tam obuiam tuam humanitatem: sed id temporis ex aula Bruxellensi profugeram, Hispanorum improbis consalutationibus pene extinctus. Ita factum est vt ab omnium pene congressu tum abhorrerem. Sed Banysius, ea doctrina, ea facundia, ea morum humanitate, procul etiam erat ambiendus, non mihi solum sed optimo cuique. Quod si dies complusculos Antwerpiae commoraturus es, aduolabo, tuo colloquio conspectuque vel horas aliquot fruiturus, nisi vsque adeo nostra inhumanitate es alienatus, vt nunc ambienti perneges quod pridem vltro obtulisti.

Legi libellum a Neaetio Coloniae editum; misit et Bilibaldus suum libellum. Video recrudescere bellum quod imprimis volebam extinctum aut certe sopitum. Audio pestilentissimum illud granum, quod Satanas aliquis ingeniosus seuit, edidisse libellum in quo impune debachatur in doctos omneis. Hoc organo abutuntur praeclari illi religionis professores ad subuertendum tranquil<l>itatem Christianae concordiae. Vtina<m> ille totus esset Iudeus, aut, sicut habet praepucium amputatum, ita haberet et linguam et manus ambas! Nunc angelus Satanae tra<n>sfiguratus in angelum lucis nostris vexillis nos oppugnat, et hoc suis prestat verpis quod olim Zopyrus Dario, Xersis patri. Dispeream ni in eius pectore non vnum Iudeum comperias. Quid aliud optent sceleratissimi recutiti, quid aliud illorum princeps Satanas, quam istis modis scindi Christiane plebis concordiam? Quam vero indignum eruditos viros, quorum opinor et memoriam posteritati fore sacrosanctam, cum eiusmodi portento colluctari, vnde praeter scabiem, virus et probrum nihil possit auferri, siue victores siue victi discedant! Hec est Alecto furiarum maxima, que belli signum canit Tartarea buccina, Satanae apostolus, semen diaboli, hypocrytarum quorundam organum, personatus propugnator fidei, verus hostis, ex nocente Iudeo nocentior Christianus. Indignum facinus istius abominandum nomen in libris eruditorum legi! vt indoctissimo nebuloni respondeas, perdi bonas horas! Hercule magis opus est, qui Cacum victum aliquo praecipitet, idque in tempore. Nocere facillimum est, et semel ortum late vagatur incendium, et venenum contagio paulatim serpit. Crede mihi, si Cesar hoc portentum confecerit, facinus pulchrius confecerit quam si Sarracenorum aciem profligaret. Hic hostis in Christianorum penetralibus grassatur, et hoc grassatur nocentius quod nostris armis nostrisque praesidiis nos oppugnat. Si videbitur, hortabimur iustissimum Cesarem litteris <vt talem rabiem compescendam curet, non libris> nostris, sed claua Herculea. Bene uale, doctissime Banysi.

Louanii 3 Nonas Nouemb.

Erasmus Roteradamus.

(Tekst prema Allenu priredio Bratislav Lučin.)

Baničević iz Antwerpena piše pismo Erazmu Roterdamskom.

Tekst: Allen 3, 135-136, br. 709. (digitalizat na archive.org)

Tekst: CroALa

Usp: Lučin, Bratislav, “Korespondencija Jakova Baničevića i Erazma Rotterdamskog”, Godišnjak grada Korčule 3 (1998), s. 41-60.

Erazmo iz Leuvena piše Baničeviću; Allen datira pismo u studeni 1517.

Izvor: Opus epistolarum Des. Erasmi Roterodami, denuo recognitum et auctum per P. S. Allen, (…) operam dante adsiduam H. M. Allen, Tom. III: 1517-1519, Oxonii, in Typographeo Clarendoniano, MCMXIII, str. 147, br. 716. (digitalizat na archive.org)

716.

ERASMVS ROT. BANISIO SVO S. D.

Vir ornatissime, iure succensemus Selandiae quod te nobis afflictum remiserit; sed tamen gratias agimus quod viuum restituerit, quando non paucos absorbuit. Sic tui velim principibus copiam facias vt tuae salutis habeas rationem. Quo magis eget tuis consiliis respublica, hoc magis aduigilandum vt illi diu posses esse vsui. Tuum ad nos auentum cupidissime expecto.

De negligendis blateronibus suoque morbo relinquendis et prudenter et amice consulis. Quid enim aliud quam suam traducunt stultitiam simul et inscitiam? Deum immortalem, quam insulsis libellis, quam virulentis, quam indoctis, rem agunt! Non est periculum ne tam ineptas naenias legat posteritas: cuius iudicium semper eruditis viris spectandum est. Quanquam ne nunc quidem vlli probo doctoue placet istorum furiosus tumultus. Sed omnia coram. Bene vale, vir ornatissime. Louanii. Anno m.d.xvii[i].

(Tekst prema Allenu priredio Bratislav Lučin.)

Beatus Rhenanus (VIAF) spominje Baničevićevu kupnju knjiga kod Fröbena u pismu iz Basela (18. ožujka 1518) Brunu Amerbachu (VIAF).

Izvor: Rhenanus, Beatus ; Horawitz, Adelbert Heinrich (Bearb.) ; Hartfelder, Karl (Bearb.): Briefwechsel des Beatus Rhenanus. Leipzig : B.G. Teubner, 1886, s. 105–106, br. 74. (digitalizat: archive.org)

74. An Bruno Amerbach.

Basel. 18. Marz 1518.

Beattus Rhenanus Brunoni Amorbacchio suo S. D.

Egebat Frobenius Eutropio, quem Lutetiae Badius excudit. Rogo moneas illum, ut emat. Reperies etiam alia quaedam, si diligenter circumspectes. A discessu tuo die quarto venit ad nos dominus Jacobus Bannisius, Caesareae maiestatis a secretis, qui tuam praesentiam magnopere exoptabat. Ostendi illi bibliothecam Graecam apud Dominicaleis et alia quaedam. Emit a barbato Matthia de Frobenianis libris pro florenis novem. Voluit cum hoc venire ad nos Erasmus, si tum res suas omnis composuisset. Ivit per Lutetiam visendi Fabri gratia, quem obiter salutavit et Lutetiam perspexit. Cum iret ad audiendum Faustum, is mortuus efferebatur. Bene sit illi. Poeta suavissimus suavissime quiescat.

Accepi hoc vesperi Hutteni literas, quas huc ex Argentina misit Schurerius; queritur, quod nihil ad ipsum literarum dederim; scis me per Zviccium jam pridem scripsisse. Quod si virum istic invenies, ceu non dubito futurum, volo meam erga ilium mentem exponas, quam optime cognitam habes. Scis, quid de illo semper senserim; scis, quam candide praedicem, scis, quantum illi tribuam, sed meritissimo. Literae scriptae sunt Septembri mense et nunc primum mihi redditae. Vide magnam tabellariorum negligentiam. Optime vale cum Frobenio et Schurerio, ut rem meam apud Vangionas gnaviter exequaris.

Basileae ex Frobenianis aedibus a caena, decimo quinto Calendas Aprileis an. M.D.XVIII.

Eruditissimo in tribus linguis viro d. Brun(oni Amor)bacc(hio) in Francfordia.

Ulrich von Hutten (VIAF) upućuje 12. listopada 1518, iz Augsburga, Baničeviću posvetno pismo na kraju protuturskog govora Ulrichi de Hutten Equitis Germani Ad principes Germaniae, ut bellum Turcis invehant, exhortatoria, publico Germaniae concilio apud Augustam Vindelycorum, anno domini MDXVIII Maximiliano Austrio Imperatore, Augustae, 1518 [VD16 H 6267] (BSB Digital, slika 46).

Također u Ulrichi ab Hutten equitis germani opera quae extant omnia, vol. 2 (Google Books).

Erazmo iz Bruxellesa piše Baničeviću.

Izvor: Opus epistolarum Des. Erasmi Roterodami, denuo recognitum et auctum per P. S. Allen, (…) operam dante adsiduam H. M. Allen, Tom. III: 1517-1519, Oxonii, in Typographeo Clarendoniano, MCMXIII, str. 595-596, br. 970. (digitalizat na archive.org)

970. ERASMVS ROTERODAMVS IACOBO BANISIO SVO S. D.

Vir omni decorum genere cumulatissime, audio te noua eaque eximia dignitate auctum: quo nomine tibi magnopere gratulor; neque dubito quin fortuna sit aliquando benignius etiam tuis praeclaris virtutibus responsura. Nos hic plusquam Panicis tumultibus iactati sumus, adeo theologi quidam nouas excitarunt tragoedias. Neque quicquam tamen aperto Marte gestum est; omnia technis, cuniculis ac strophis acta sunt. Male habebat istos negocium linguarum procedere. Metuebant ne, si subsisteret Nouum Testamentum, labasceret eorum autoritas. Nihil itaque non tentatum; sed resipiscunt. Prodiit Nouum Testamentum, venditur, et quidem felicissime. Ausus est quidam et libellum adversus me scribere, sed magno suo malo, mea summa cum voluptate.

Triumpharent bonae literae, si Principem haberemus domi qualem habet Anglia. Rex ipse non indoctus, tum ingenio acerrimo, palam tuetur bonas literas, rabulis omnibus silentium indixit. Reuerendissimus Cardinalis Eboracensis omnia studia in melius restituit, suaque benignitate passim omnes inuitat ad amorem studiorum; nec aliud agit R. Cardinalis Campegius, vir omnium et optimus et doctissimus. Aula regis plus habet hominum eruditione praestantium quam vlla academia. Video Germanos quoque principes honorem habere literis, tuo tuique similium hortatu: nos nondum hoc discere possumus. Serenissimus Princeps Ferdinandus, adolescens, ita me Deus amet, ad omnem virtutem natus, nos amat nostrisque libellis delectatur: vt et ab aliis accepi et ipse mihi narrauit, libellum de Principe semper habet in manibus. Huic me praeceptorem dare conati sunt, et ipse videtur id ambire; sed cum alia me deterrent ab aula, tum praecipue valetudo tam imbecillis vt, nisi temperetur meo arbitratu, mox periclitetur. Mortuus nec Principi sim vsui futurus, nunc vtcunque prosum calamo. Exiit Paraphrasis in duas Epistolas ad Corinthios, et in Epistolam ad Galatas. Hac certe parte probor et doctis et indoctis omnibus. Si inciderit commoditas, commendabis me illustrissimo Saxoniae duci Friderico: ei scripsimus nuper, opinor epistolam esse redditam. Bene vale, patrone singularis.

Si continget congredi cum hoc oratore Regis Anglorum, D. Ricardo Paceo, si nondum tibi notus est, fac vt hominem cures nosse propius: nihil eius ingenio candidius. Vtriusque literaturae peritissimus est; pro suis virtutibus Regi Cardinalibusque atque adeo Romano Pontifici gratissimus est. Rursum vale. Bruxellae. xii. Cal. Iunias. m.d.xix.

(Tekst prema Allenu priredio Bratislav Lučin.)

Baničević susreće Albrechta Dürera u Bruxellesu.

Izvor: Albrecht Dürer's Tagebuch der Reise in die Niederlande. 1e. vollständige Ausg., nach der HS. J … (1884), s. 57.32, 58.7, 59.24, 60.33, 61.8,23. (digitalizat na archive.org)

Dürerov crtež W.812 mogao bi biti Baničevićev portret. Izvor: Unverfehrt, G.: Da Sah Ich Viel Köstliche Dinge: Albrecht Dürers Reise in Die Niederlande : Vandenhoeck + Ruprecht, 2007., s. 81.

Evo crteža:

Wilibald Pirckheimer (VIAF) posvećuje 1. listopada 1521, iz Nürnberga, Baničeviću svoje djelo Podagrae laus: Pirckheimer, Willibald: Apologia seu Podagrae Laus, Nurenberg, 1522 [VD16 P 2900]

Pretisak: Dissertationum ludicrarum. Et amoenitatum, scriptores varii (Google Books).

Pretisak: Argumentorum ludicrorum et amoenitatum scriptores varii (Google Books).

Također u: Pirckheimer, Willibald ; Goldast, Melchior (prir.), V. Illustris Bilibaldi Pirckheimeri, Consiliarii Qvondam DD. Maximiliani I. Et Caroli V. Impp. Avgg. Equitis Aurati, Senatoris & Patricij Norimbergensis Opera Politica, Historica, Philologica Et Epistolica : Cvm Alberti Dvreri Civis Norimbergensis Vvlgo Apellis Germanici dicti, figuris Aeneis. Adiectis Opvscvlis Pirckheimeri auspicio concinnatis: Clarae Pirckheimerae Abbatissae, Christophori Scheurli, Conradi Celtis, Eobani Hessi, Johannis Stabii, Epistolae Variae Variorum … ad Pirckheimerum. Vna Cvm Cvnradi Rittershvsii … Commentario de Vita & Scriptis Pirckheimeri; Francofurti: Fischerus, 1610. s. 204. (BSB Digital)

Baničević iz Trenta, 6. travnja 1523, pismom na talijanskom javlja Dubrovačkoj Republici o Magellanovu putovanju i povratku Sebastiána Elcana u Španjolsku (1522).

Izvor: Gavrilovic, Stoyan, “Documents in the Archives of Ragusa on Magellan's Voyage”. In: The Hispanic American Historical Review, 45 (1965), Nr. 4, S. 595-608. JSTOR (engleski prijevod hrvatskog prijevoda odlomaka iz pisma).

Baničević piše W. Pirckheimeru iz Milana, 1524-03-02.

Izdanje: Pirckheimer, Wilibald ; Reicke, Emil (Bearb.) ; Reimann, Arnold (Bearb.) ; Scheible, H. (Bearb.): Briefwechsel : Beck, 1940, s. 134-135, pismo br. 824. Google Books.

Također u: Heumann von Teutschenbrunn, Johann, Documenta literaria, Altorfum 1758, s. 143 (BSB Digital).

Tekst:

Magnifico et prestantissimo domino Wilibaldo Pirckheymer patricio nurmbergensi, domino meo honorando.

+IHCOYC XPICTOC.

Magnifice et prestantissime domine, tam gratae mihi fuerunt litterae dominationis vestrae, quam spero fore mihi salutaria remedia, quae d.a vestra in eis describit, ad recuperandum gressus meos. Quibus iam approbantibus medicis utor, qui tamen subtraxerunt spodium et dimidium camphorae, quae ego restituere intendo, cum nondum sit compressus fervor ille rennum. Licet vix quadriduo ante ceperim inungi, et tamen aliquantisper sublevor. Quodsi restituar, quod faxit deus, me d.i v.ae et pedes et manud et caput ipsum deberi fatebor. Quid autem ei retribuam pro tam salutari re, non habeo, nisi quod rogo supplex omnipotentem deum, ut sibi illam optimam valitudinem tribuat, quam mihi ipsi exopto et semper eam uti deum meum tutellarem venerabor. Accedit huic ingenti suo in me beneficio amor et benivolentia, qua dominum Hieronymum Roraium intuitu meo complectitur et me lucubrationum suarum pulcherrimo munere donat.

Iis me continue magis constringit d. v., quam enixius obsecro, ut abactis in maximam malam crucem Eckiis, Hochstratibus, Lutheris et iis similibus continuo insistat suo optimo et pulcherrimo instituto et studiis et eruditione sua (quibus sibi immortale nomen et aeternam gloriam comparat) et viventibus et posteris consulat et talentum sibi traditum non in terra subfodiat, id est cum illis rabulis contendat, sed cum eo pluribus proficiat, sicuti hactenus fecit, et aedita Ptolomei Geographia, quam enixius videre cupio, ad similia acumen ingenii et lucubrationes suas convertat.

Unde per Adrianum impie detrusus fueram, a Clemente VII. clementer restitutus sum. Sed non desunt errumnae. Iam ad sextum mensem hic obsidemur constituti in magnis dificultatibus et ingenti discrimine. Aderit tamen, speramus, aliquando deus propitius nobis et superatis hostibus respirare licebit. Ego autem tantum cupio satisfacere d.i v.ae et mandatis ipsius obsequi, quantum salutem et incolumitatem meam. Cui me ex animo commendo et quam foelicissime valere cupio.

Mediolani die II. Martii anno domini MDXXIIII.

Egregiae, magnificae et prestantissimae d.is v.ae semper ad vota deditissimus Iacobus de Bannissis.