Izvor (archive.org, cjeloviti tekst)
Slika stranice na Searchable Digitized Latin & Greek Lexica
ABUNDANTĭA, ae, f. 1. (abundo) proprie est ra- tio aquae aut cujuslibet humoris, qui copia superfluit (It. abbondanza, ribocco; Fr. abondance, regorge- ment; Hisp. abundancia, regolfo; Germ, das Ab- oder Ueberströmen, Ab- oder Ueberfliessen einer Flüssigkeit; Angl. abundance, an overflowing). I.) Proprie. Vitruv. 5. 9. 6. Abundantia palustris. h. e. copia aquae palustris. Plin. 27. Hist. nat. 5. 15. (32). Abundantia sanguinis ex vulneribus. Plin. Pa- neg. 30. Abundantia Nili. Et de nimio menstruorum effluvio Plin. 3. Hist. nat. 7. 71. (138). Abundantia mensium. Id. 24. 9. 42. (72). mulierum. Id. 24. 11. 55. (93). feminarum. Adde 27. 12. 79. (104). II.) Translata significatione occurrit aut A) cum Ge- nitivo rei, quae abundat ; aut B) absolute. A) Cum Genitivo rei, quae abundat, usurpatur de qualibet affluentia, magna copia, ubertate, et quidem ¶ 1. De rebus physicis. Plin. 24. Hist. nat. 18. 104. (168). Abundantia lactis. Id. 20. ibid. 23. 96. (257) geniturae. h. e. seminis virilis. Id. 33. ibid. 10. 48. (138). pecuniae. Tac. Agric. 33. commeatuum. Flor. 3. 12. 10. familiarum. h. e. servorum. Cic. Amic. 23. 87. Omnium rerum, quas natura desiderat, abundan- tia et copia. Id. ibid. 15. 52. Circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantia vivere. Id. 1. Leg. agr. 6. 18. Propter ubertatem agrorum abun- dantiamque rerum omnium. ¶ 2. De abstracts. Cic. 7. Fam. 1. 6. Non otii abundantia, sed amoris erga te. Id. 1. Fam. 9. 1. Abundantia amoris erga me tui. Id. 3. Fin. 20. 65. voluptatum. Quintil. 10. 1. 94. Nam eruditio in eo mira et libertas, atque inde acerbitas et abundantia salis. ita legendum est ex optimis Codicibus atque orationis contextu; quam- vis Editt. legant abunde salis. Val. Max. 8. 7. ext. 3. Plato - ingenii quoque divina instructus abun- dantia. B) Absolute plura eaque diversa significat: scilicet ¶ 1. Copiam generatim et aflluentiam. Seneca 1. de ira 16. 23. de corporis tumore: Nec corporibus copia vitiosi humoris intensis morbus incrementum est. sed pestilens abundantia. ¶ 2. Item est divitiarum co- pia. Tac. 2. Hist. 94. Tamquam in summa abundan- tia, pecuniae illudere. Id. Agric. 6. Ludos, et inania honoris, moderationis atque abundantiae duxit. ¶ 3. Significat etiam uberes agrorum reditus, ac proinde uberem annonam. Plin. 4. Ep. 6. Tusci grandine ex- cussi: in regione Transpadana summa abundantia. sed par vilitas nuntiatur. Adde 6. ibid. 4. — Inscript. apud Gruter. 439. 6. QVO (tempore) ETIAM MVNATII CONCESSIANI FILII SVI DEMARCHIA CVMVLATIORE SVM- PTV LIBERALITATIS ABVNDANTIAM VNIVERSIS EXHIBVIT CIVIBVS etc. Hinc Florentiae nunc abbondenza dicitur quae et grascia; et abbondanziere appellatur praefe- ctus annonae. Huc referri potest etiam illud Sueton. Claud. 40. Descripsit abundantiam veterum taberna- rum. h. e. ciborum, quibus tabernae abundabant, co- piam. ¶ 4. Item est sumptorum ciborum redundan- tia et repletio in corpore humano. Sueton. Claud. 44. Ut quasi abundantia laboranti etiam hoc genere egestionis subveniretur. ¶ 5. Denique dicitur de nimia orationis copia. Quintil. 12. 1. 20. Ipse se multa ex juvenili abundantia coercuisse testatur.