South-East Europe Textbook Network

States and Regions

Transregional Projects



(return to home page)

 Serbia

Nastava istorije i geografije u Srbiji

Odgovori na upitnik sastavio Marko Šuica

1. Postoji li predmetna nastava povijesti, zemljopisa i građanskog odgoja (ili srodnih predmeta - navesti kakvih) u školama?

Predmetna nastava istorije, geografije i građanskog obrazovanja održava se u osnovnim i srednjim školama, gimnazijama.

2. U kojim se razredima ta nastava održava? Navesti razred, vrstu škole i dob učenika.

U osnovnim školama se od 5.-8. razreda održava nastava istorije, a u gimnazijama opšteg tipa i društveno-jezičkog smera od 1.-4. razreda; U gimnazijama sa prirodno-matematičkim smerom uči se u prva tri razreda; U srednjim stručnim trogodišnjim školama istorija se uči samo u 1. razredu; u srednjim stručnim četvorogodišnjim školama uči se u 1. i 2. razredu

U osnovnim školama geografija se uči od 5. - 8. razreda.

U srednjim stručnim i trogodišnjim i četvorogodišnjim uči se samo u 1. razredu.

U gimnazijama sva tri tipa, geografija se uči u prva tri razreda.

 

Kada je u pitanju građansko vaspitanje, ono je eksperimentalno uvedeno tek ove školske godine paralelno kao izborni predmet uz veronauku. Trebalo bi da se predaje po fakultativnom izboru samo u 1. razredima osnovne škole i u 1. razredima srednje (gimnazije). Nastava je počela sa zakašnjenjem početkom novembra. Za ovaj predmet za sada nisu predviđeni udžbenici.

RAZREDI: 5.-8. osnovna škola; 11-14 godina (istorija i geografija)

1-4. gimnazija; 15-19 godina (istorija i geografija)

1. razred osnovne škole, 6,5-7 godina (građansko vaspitanje)

1. razred srednje škole, 15 godina (građansko vaspitanje)

3. Koliko je sati tjedno posvećeno tim predmetima?

Građansko vaspitanje, 1 čas nedeljno

Istorija, u 5. razredu osnovne škole 1 čas nedeljno, a od 6. do 8. po dva časa nedeljno; u gimnazijama istorija 2 časa nedeljno osim u 3. razredu društveno-jezičkog smera gde se nastava održava sa 3 časa nedeljno. U trogodišnjim stručnim srednjim školama istorija se izučava samo u prvom razredu i to sa 3 časa nedeljno, dok u četvorogodišnjim u prvom i drugom razredu sa po 2 časa nedeljno.

Geografija u 5. razredu osnovne škole 1 čas nedeljno, a od 6. do 8. po dva časa nedeljno; u gimnazijama 2 časa nedeljno. U srednjim stručnim i trogodišnjim i četvorogodišnjim samo u I razredu i to sa po 2 časa nedeljno.

4. Predaje li se nacionalna povijest/zemljopis vlastite države paralelno ili posve odvojeno od svjetske povijesti/zemljopisa svijeta?

 

Istorija se predaje paralelno sa svetskom ali možda nedovoljno integrisano. Nacionalna istorija se predaje više integrisana u balkanske tokove nego u svetske. Dakle celine su svetska ili evropska istorija sa jedne, a istorija Južnih Slovena i njihovih suseda sa druge strane. Isti je slučaj i sa geografijom.

5. Koja se razdoblja povijesti, odnosno vrsta građe drugih predmeta, obrađuju u pojedinim razredima?

5. razred osnovne škole - praistorija i stari vek

6. razred - istorija srednjeg veka

7. razred - istorija novog beka do sredine XIX veka

8. razred - savremena istorija druga polovina XIX veka i XX vek

1. razred gimnazije praistorija, stari vek + društvo i države u ranom srednjem veku

2. razred Evropa od XI do XV veka + Južnoslovenski narodi i njihovi susedi os XII do XV veka

3. razred Svet od kraja XV do sredine XIX veka + Južnoslovenski narodi do sredine XIX veka.

4. razred Svet u drugoj polovini XIX veka + XX vek

6. Postoji li jedinstveni detaljni izvedbeni nastavni plan i program ili opći nacionalni kurikulum za pojedine predmete?

Nastavni plan i program za istoriju u osnovnim, srednjim školama i gimnazijama je jedinstven i propisan od strane ministarstva.

7. Postoje li alternativni udžbenici za navedene predmete?

Za istoriju ne postoje alternativni udžbenici, ali je u planu da se prilikom reforme školskih programa uvedu i to od različitih izdavača.

8. Postoji li obaveza prihvaćanja pojedinih udžbenika od strane državnih vlasti/ministarstva?

Svi postojeći udžbenici su izdati od strane zavoda za izdavanje udžbenika i odobreni od strane ministarstva, odnosno ministarstvo i zavod odlučuju o izdavanju udžbenika.

9. Tko - državne ili lokalne vlasti, ravnatelji škola nastavnici - odlučuje o tome koji se udžbenik (ako ima više alternativnih) koristi u razredu?

S ozbirom da nema alternativnih udžbenika koriste se samo oficijelni ali postoji, praksa među pojedinim profesorima da pripremaju predavanja đacima prema propisanom programu ministarstva tako što ih diktiraju, pa shodno tome učenici gradivo spremaju iz beležaka a ne iz udžbenika, što je karakterističnije za srednje škola.

10. Koji su glavni problemi u nastavi navedenih predmeta?

Problema ima mnogo neki od njih su:

- preobimni programski sadržaji

- izdvojena, klasična nastavna podela, gde se istorija i geografija predaju potpuno odvojeno

- upotreba isključivo klasičnih metoda u prezentaciji gradiva djacima, monološka metoda, frontalni oblik rada

- nedostatak učila i nastavnih sredstava

- nedovoljna motivisanost nastavnika zbog malih prihoda

contact